हॅरी पॉटरच्या दुनियेत : Severus Snape

हा आहे Severus Snape !

पहिल्यांदा आपल्या शाळेतील खडूस मास्तराची आठवण करून देणारा, दुष्ट-गूढ-क्रूर वाटणारा- Neville Longbottom वर रॅगिंग करणारा- Hermoine ला टोमणे मारणारा, हॅरीचा द्वेष करणारा - थोडक्यात 'डोक्यात जाणारा' - जादुई रसायने (Potions) शिकवणारा मास्तर म्हणजे हा स्नेप !

पण माणसं पांढरी किंवा काळीच असतात का ? अशी गूढ- काळ्या सावलीसारखी दिसणारी माणसं व्हीलनच असतात का ? इथे Severus Snape आपल्या अशा Binary दृष्टीला स्तिमित करून जातो ! स्नेप ही मी पाहिलेल्या सर्वोत्तम व्यक्तिरेखांपैकी एक आहे !! तो व्हिलन आहे का हिरो हे शेवटपर्यंत कळत नाही ... रोलिंग बाईंनी लिहिलेली आणि Alan Rickman ने पडद्यावर जिवंत केलेली - intense हा शब्द लाजेल अशी अफाट व्यक्तिरेखा...

कदाचित स्नेप नसता तर हॅरी पॉटरची गोष्ट आणि पिक्चर हे टॉम अँड जेरी सारखे लहान मुलांपुरतेच राहिले असते ! स्नेप, सिरीयस ब्लॅक सारख्या व्यक्तिरेखांमुळे हॅरी पॉटर सिरीज mature बुद्धीलाही भुरळ घालते !

स्नेपचं बालपण दुःखद असतं ! आईबाबांच्या वेगळे होण्याने त्याच्या बाल्याचा चुराडा केलेला असतो... त्याच्यातील Talent तरीही लपत नाही... फार लहान वयातच तो होग्वार्ट्झमध्ये जादू-मंत्रात पारंगत होतो ! जेम्स पॉटर, सिरीयस इ. असलेल्या Maruaders ने केलेल्या रॅगिंग-कम-चेष्टेमुळे स्नेप आतून कायमचा दुखावतो.

त्याच्यातील गुणवत्तेला वाळवंटातील रात्रीसारख्या रुक्ष-गूढ आयुष्याचा शाप असावा ! या वाळवंटात आपल्या तेजाने तळपणाऱ्या स्नेपला गारवा-आसरा-ओलावा सापडतो तो लिली पॉटरमध्ये ! लिली आणि स्नेप एकमेकांकडून बरंच काही शिकतात... पण...

स्नेप रागात किंवा दंभाचा आविष्कार असेल म्हणून - एकदा Mudblood नांवाचा Rascist-घृणास्पद-वंशवर्चस्ववादी शब्द वापरतो... कदाचित स्नेप तसाच असेल ! शुद्ध रक्ताची झिंग असलेला... किंवा तो फक्त एक भावनातिरेक असेल... पण यामुले स्नेप लिलीच्या संवेदनेला कायमचं ठिगळ लावतो. आणि आपल्या आयुष्यातील एकमेव जिव्हाळ्याचं स्थान मृगजळ बनताना बघत बसतो...

स्नेप अशा प्रकारच्या isolation मुळे काळ्या विद्यांकडे झुकतो ! Death Eater लोकांबरोबर दोस्ती करतो. टॉम रिडल्स सारखंच - एक विशेष-टोपण नांव किंवा गूढ बिरुद स्वतःला चिकटवतो !! स्नेप 'Half Blood Prince' म्हणतो. नवे मंत्र शोधतो. काळ्या बाजूकडे झुकत जातो...

पण तेवढ्यात त्याचं आयुष्य अजूनच छिन्नविच्छिन्न करणारी घटना घडते. Voldemort चा Avada Kedavra नांवाचा हमखास जीव घेणारा शापमंत्र लहानग्या हॅरीचा घास घेणार असतो ! तेवढ्यात लिली पॉटर आपल्या बाळाला वाचवते-आपल्या जीवाचं बलिदान देऊन ! तिच्या बलिदानापुढे तो मृत्यू-मंत्र फिका ठरतो, आणि परत फिरतो - Voldemortचे तुकडे करतो... Horcruxes मुळे Voldemort परत येणारच असतो. हॅरीला The Child who survived ची उपाधी मिळते, मातृकवच मिळतं... मात्र ....

गतप्राण लिलीसमोर त्या लहानग्या हॅरीपेक्षा जास्त रडणारा- नियतीने मृगजळसुद्धा हिरावून नेल्याचे अश्रू ढाळणारा- हाफ ब्लड प्रिन्स !

स्नेपचं मृगजळसुद्धा नियती हिरावून घेऊन गेलेली असते... स्नेप कायमचा बदलतो. Voldemort नांवाच्या अजेय सैतानाला हरवण्यासाठी आयुष्य झोकायची मानसिक तयारी स्नेप करतो... Dumbledore कडे जाऊन आपले अश्रू मोकळे करतो- डबल एजंट बनून आपल्या नव्या लक्ष्याचा वेध घेण्याची प्रतिज्ञा करतो. हॅरीचे डोळे लिलीसारखे आहेत हे सांगून चाणाक्ष Dumbledore हळुवार पणे Snape च्या काळजाला हात घालतो ! आता स्नेप हॅरीला वाचवणार असतो- त्यासाठी वाट्टेल ते करून- तरीही कोणालाही ते जाणवू न देता !! लिलीचे बलिदान व्यर्थ जाऊ नये म्हणून - स्नेप आपल्या रखरखीत आयुष्याला फुफाट्यात झोकायला तयार होतो...

Voldemort नांवाच्या मृत्यू समोरही न डगमगता उभा राहणार, खोटं बोलण्याची सत्य-प्रतिज्ञा न तोडणारा स्नेप

स्नेपला Dumbledore चा जीव घ्यावा लागतो, Voldemort ची साथ द्यावी लागते, Bellatrix च्या तिरकस टोमण्यांना उत्तर करत आपली निष्ठा त्या Dark Lord कडे सिद्ध करावी लागते... Voldemort हा सर्वश्रेष्ठ मनकवडा- Legilimens पैकी एक असतो. त्याच्या समोर खोटं बोलणं जवळपास अशक्य असतं ! पण Snape तितकाच सर्वोत्तम मनोनिग्रही - सर्वश्रेष्ठ Occlumens - असतो ...

नगिनीच्या हल्ल्याने घायाळ होऊन- हॅरीच्या डोळ्यात लिलीची आठवण बघत- Dumbledore ने सोपवलेले शेवटचे काम पूर्ण करणारा स्नेप

Voldemort ला फक्त हॅरी हरवत नाही ! लिली आणि स्नेपच्या अमर बलिदानांचा, Dumbledore च्या सात्विक-विचक्षण नियोजनाचा रेटा- Tom Riddles उर्फ Lord Voldemort च्या मृत्यूला गिळणाऱ्या महत्त्वाकांक्षेला आणि त्याच्या अद्वितीय ताकदीला - मात देऊन जातो !!

हॅरी पॉटर सीरिज मनात कायमचं स्थान मिळवून जाते- ती Snape आणि त्याच्यासारख्या अप्रतिम व्यक्तिरेखांमुळे, Voldemort च्या राक्षसी उंचीमुळे आणि त्याला हरवणाऱ्या Golden Trio च्या हिंमतीमुळे !!



(*सर्व छायाचित्रे गूगल इमेजेसवरून घेतली आहेत. )